Trước thông tin chùa Phổ Quang (xã Xuân Lũng, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ) bị cháy, Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) đã có công văn gửi Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Phú Thọ, đề nghị địa phương khẩn trương kiểm tra thực tế tại di tích, có ngay biện pháp bảo vệ bảo vật quốc gia - Bàn thờ Phật bằng đá.
Theo hồ sơ di sản, bàn thờ Phật bằng đá hoa sen có niên đại 700 năm tuổi, được tạc năm 1388 dưới triều vua Trần Phế Đế. Bệ đá có kích thước lớn 1,05m, rộng 1,25m, dài 3,3. Cấu tạo của bệ đá hoa sen theo dạng hình hộp chữ nhật, được ghép lại bằng các phiến đá xanh. Mặt bệ được bao đỡ bởi một đài sen lớn, gồm hai lớp cánh sen ngửa và một lớp cánh sen úp.
Thân bệ có 4 góc trang trí hình kim sí điểu, được cấu tạo thu nhỏ thắt lại không đồng nhất với phần trên và phần dưới, nhưng đây lại là nơi xuất hiện nhiều mô típ chạm khắc với nhiều gờ nổi, chứa đựng các họa tiết trang trí khác nhau như rồng, mây, hoa sen, hoa cúc. Đế bệ phần lớn là họa tiết vân mây.
Phần mặt và thân bệ là hai phần quan trọng nhất, thể hiện rõ nét nhất sự phong phú của nghệ thuật điêu khắc dân gian đương thời. Bàn thờ Phật bằng đá chùa Phổ Quang được công nhận là bảo vật quốc gia vào ngày 25/12/2021.
Báo cáo về thiệt hại từ vụ cháy, UBND xã Xuân Lũng cho biết: Tòa Tam Bảo bị thiệt hại hoàn toàn; Bảo vật quốc gia Bệ đá hoa sen (Bàn thờ Phật bằng đá), quan sát cho thấy bị vỡ cánh hoa sen; 27 pho tượng Phật cùng toàn bộ cơ sở vật chất trong chùa bị thiệt hại hoàn toàn. Vụ hoả hoạn gây thiệt hại ước tính khoảng 25 tỉ đồng.
Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTTDL) đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp với chính quyền địa phương khẩn trương kiểm tra thực tế tại di tích, có ngay biện pháp bảo vệ bảo vật quốc gia Bàn thờ Phật bằng đá, đồng thời đánh giá mức độ thiệt hại và đề xuất phương án xử lý, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trước 10h ngày 24/10/2024.
Chùa Phổ Quang (còn được gọi là chùa Xuân Lũng, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ) là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia, được nhà nước công nhận tại Quyết định số 92-VHTT/QĐ ngày 10/7/1980 của Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Ngôi chùa có tuổi đời hơn 800 năm, còn lưu giữ được nhiều di vật, cổ vật có giá trị, đặc biệt là bảo vật quốc gia Bàn thờ Phật bằng đá./.
Về diễn biến vụ cháy, theo báo cáo ban đầu của huyện Lâm Thao, gần 10 giờ sáng nay, ông Nguyễn Xuân Quang, nhà ở đối diện chùa phát hiện có cháy trong ngôi Tam Bảo, chùa Phổ Quang.
Ngay lập tức, ông chạy sang chùa và hô hoán người dân sử dụng bình chữa cháy và các dụng cụ sẵn có để dập lửa. Tuy nhiên, lửa không tắt và tiếp tục lan ra các khu vực xung quanh.
Khoảng 10 giờ 15 phút, lực lượng phòng cháy chữa cháy địa phương có mặt tại hiện trường. Dù vậy, trong không khí khô hanh cuối thu của các tỉnh phía Bắc, phải tới 11 giờ 40 phút, đám cháy mới được dập tắt hoàn toàn.